GMP İyi Üretim Uygulamaları Eğitimi
GMP (İYİ ÜRETİM UYGULAMALARI) NEDİR?
GMP ; kelime olarak İyi Üretim Uygulamaları anlamına gelen Good Manufacturing Practice kelimelerinin başharflerinden oluşmaktadır.
Genel olarak Gıda sektöründeki kuruluşların yönergelere uymaları için hazırlanan bir uygulamalar bütünüdür. GMP uygulamaları üreticinin yüksek kalite de her zaman aynı ürünü risk faktörlerini de göz öünde bulundurarak asgari koşullarda en iyi üretimi yapması amaçlanmıştır.
GMP klavuzları mesela bir gıda ürününün insan tüketiminde güvenli olabilmesini sağlayan yol gösterici uygulamalardır. Şu an birçok ülke yasal mevzuatlarına GMP uygulamalarını dahil etmektedir. Gıda ürününün hijyen ve sanitasyon kurallarına ve yasal şartlar da uymasını sağlayan tariflerdir.
Gıda sektöründe ürünün girdisinden en nihai ürünün sevkiyatına kadar olan tüm süreçlerin eksiksiz tam olarak uygulnmasını amaçlayan kriterlerdir. İmalat alanında kaliteyi amaçlar ve imalatta çalışan personelin bilinç düzeyini arttırır.
GMP kriteleri ana başlıklar halinde kurluşlarda yer alan tüm departmanları kendi içerisinde değerlendirir. Her departmanın kendine özgü durumlarını değerlendirir sektörel bir bakış açısı sunar. İmalat sahasından, çevresel koşullara, imalatta kullanılan malzeme ekipmanından, sevkiyatta ve depolama sahasındaki çapraz bulaşma riskleri dahail tüm süreçlerde yapılması gerekenlere odklanmış bir tarifler takımıdır.
Genel Başlıklar Halinde GMP Temel İlkeler Nelerdir?
İmalat sahasının temizlik ve hijyeninin korunması
Gıda maddesinin insan sağlığını bozabilecek veya ürünün saflığını kaybettirebilecek maddelerden ve çapraz bulaşmalardan koruyacak çevresel koşulları oluşturmak
Üretim süreçleri açık bir şekilde tanımlanması
Tüm kritik süreçlerin geçerliliğinin ve uyumluluğunun sağlanması
Üretim süreçleri sürekli oolarak konrol edilmesi ve güncellenmesi
Talimat ve prosedürlerin anlaşılır ve net olarak yazılı olması
Operasyonel faaliyetleri yürüten personelin gerekli eğitimleri almış olması
Çapraz bulaşma risklerine karşı etiketleme sistemi kullanılması
Prosedür ve talimat kayıtlarının tutulması iamlat sahasında veya üründe varolan sapmalar tanımlımı ve kayıtları tutuluyormu?
Ürün izlemesi tam olarak sağlanabilmişmi? Geçmişe ait ürün partileri izlenebiliyormu?
Gıda dağıtımı riskleri değerlendirilmişmi?
Ürünle ilgili şikayet kayıtları tutuluyormu? Şİkayetler değerlendirilmişmi?
İyi üretim Uygulamaları GMP kaliteli bir gıda ürünü çıkarmaka için önerilen standarddır. GMP kuralları ve ilkeleri kuramsal motomot uygulanabilir bir standard değildir. Aksine bu kurallar üretimi ve imalatı ve saklanması dahil her süreci birbirinden ayrı imalat kuruluşlarına esnek uygulamalar sunmaktadır. GMP kalite için birden çok yolu sunabilmektedir. Kaliteli bir ürün firmanın sorumluluğundadır.
GMP BELGESİ NASIL ALINIR?
GMP İyi İmalat Uygulamaları adından da anlaşılacağı gibi imalat aşamalarının kalitesini arttırmaya odaklanmış ilke ve prensiplerdir. Çalışmalara 3 temel nokta ile başlamak yararlı olacaktır. Öncelikle üretim tesisinin hijyen ve sanitasyona uygun hale getirilmesi gereklidir. Daha sonra Personel hijyeni hakkında eğitim ve personel hijyeni ile ilgili gerekli fiziki ve dokümantasyon çalışmalarının yapılması gereklidir. Üretim aşamaları da gözden geçirilmesi hijyeni ve bulaşma risklerini oluşturabilecek etmenler ortadan kaldırılmalıdır.
Kuruluş kendi içerisinde standardını tatbik edebileceği gibi bir GMP Danışmanı vasıtasıyla da Gmp Kurulumu hakkında danışmanlık alabilir. Kalite tüm kuruluşun faaliyetlerinin bir sonucu olmasından ötürü öncelikle Tüm Kuruluş çalışanlarına Hijyen Ve Sanitasyon Eğitimi alınmasıyla başlaması uygun olacaktır.
GMP Kurulum Aşamaları;
Gmp Danışmanlığı alınabilir.
- Faaliyette bulunulan sektörle ilgili yasal mevzuatlar araştırılır ve yasal gereklilik şartları uygulanmaya başlanır.
- Eğitim ihtiyacı tespit edilir. Özellikle Hijyen Eğitimi tüm firmaya planlanır.
- Doküman eğitimi alnır. (Iso 9001 Kalite Yönetim Sistemi ile takviye edilebilir)
- Üretim yeri koşulları hijyen ve sanitasyona ve yasal şartlara uygun hale getirilir.
- Depolama şartları ve uygun olmayan ürün tanımlaması yapılır.
- Depo şartları çapraz bulaşma riskleri incelenir.
- Üretim tesisi ekipmaları hijyeni kontrol edilir.
- İmalat yerindeki altyapı kontrol edilir.
- İş prosesleri gözden geçirilir.
- İmalatla ilgili talimat ve prosedürler yazılır.
- İç denetim dokümanları hazırlanır.
- İç denetim uygulamaları yapılır.
- Gmp Sertifikası başvurusunda bulunulur.
- Gmp denetimi planlanır.
- Gmp denetiminde eksiklikler varsa eksiklikler kapatılır.
Gmp setifikası 1 yıl geçerli olmak üzere alınır.
Gmp diğer standardlarla da uyumlu uygulamalardır. Temeli Toplam Kalite Yönetimine dayanır. Diğer gıda standardları da kurulu ise yapılacak iş daha da kolaylaşmaktadır. Örneğin Haccp uygulmaları varsa Gmp kurallarının çok büyük bir kısmını kapsadığından hem doküman bazlı hem de uygulama bazlı yapılacak işler ortak olarak yapılır.
Alınacak Hijyen ve dokümantasyon eğitimleride ortak olarak alınıp doküman kurulumunda ise entegre edilebilir.
GMP UYGULAMALARININ YARARLARI NELERDİR?
Imalat aşamalarıdan kaliteli ürün çıkabilmesinin şartı tüm proseslerinden tutarlı kaliteli bir hale getirilmedsinden geçmektedir. Gmp ana ilkelerinden olan Hijyen ve sanitasyon üretim aşamalarında direkt etkisi olan Üretim tesisleri, ekipmanlar, ürün prosesleri ve personel hijyenine odaklanmış ve çok önemli uygulamlardandır.
Gmp nihai ürüne varıncaya kadar tüm işlemlerde proseslerde uygulanması gereken kurallar bütünüdür. Iyi etkin ve tanımlı prosesler ve eğitimli personellerle yapılan üretimlerin geri dönüşleri müşteri şikayetleri çok az olacağından uzun vadede firmaya maddi olarak da getirisi olacaktır. Bunun yanında marka açısından güven ve prestij oluşturacaktır. Müşteri sadakatini de gerçekleştirecek ürünlerde ıskarta oranı nı da düşürerek hammaddenin ve nihai ürünün ziayn olmasını engelleyeceğinden dolaylı olarak ekonomiye de katkısı olacağı açıktır.
Üretim alanında her bir proses ve kontrol adımları tanımlı olmasından işe yeni giren bir elemanın dahi uyumu çok kısa sürecek ve imalata katkısı olacaktır.
Yukarıda sıralandığı gibi GMP kuralları kuruluşa , müşteriye, personel ve dahası çevreye ve ekonomiye katkısı totalde büyük olacaktır. Dolayısıyla her kruluşun mutlaka bu kuralları kendi bünyesinde tanımlaması ve uygulaması gereklidir.
GMP AÇISINDAN HİJYEN ŞARTLARI
Imalat şamalarının her birisinde etkin bir görevi olan personelin hijyeni de ürünün kendisine drekt bir etkisi vardır. Dolayısıyla personel ile ilgili hijyen şartları şöyle sıralanabilir.
- Çalışan üretim şartlarına uygun hijyen şartlarını taşımalıdır.
- Üretimde yapılacak eyleme uygun temiz kıyafetler giyilmesi gereklidir.
- Ürünün mahşyetine göre koruyucu eldiven bone gibi malzemeler kullanılmalıdır.
- Üretim alanında yeme içme gibi faaliyetler yasak olmalı bunlarla ilgili alanlar belirlenmelidir.
- Bedeninde açk mükrobik yara bulunduran personel üretim alanına alınmamalı ve perseonel gayta testlerinin alınmış olması gereklidir.
- Malzeme ve ekipmanın temizliği uygun ürünlerle yapılmalı gıda maddeleri ile kontaminasyonuna mahal vermemelidir.
GMP AÇISINDAN ÜRETİM ALANI NASIL OLMALIDIR?
Üretİm alanı kullanılan maddelere göre ve bulunan birimlere göre dizayn edilmeli ve hammadde ve bitmiş ürünler birbirinden ayrılmalıdır. Ayrıca uygun olmayan ürünler içinde red alanı oluşturulması gereklidir. Üretim imkan veriyorsa bu lanalar kapatılmalı ve birbirinden bağımsız hale getirilmelidir. Gmp kurallarının en önemli unsuru esnek olmalarıdır. Yani üretici kendisi üretimin ve ürünün durumuna göre ve Haccp ilkeleri ve yasal şartları da gözönünde bulunduruarak üretim alanını dizayn etmelidir. Ürünlerin zararlı maddelerle bulaşması kontaminsayonun engelleyici tüm şartların hazırlanması gerekmektedir.
İmalat alanı bilhassa imalat prosesine uygun bir şekilde dizayn edilmelidir. Yani bir biri ardı sıra oluşan proseslerdeki sıra gözönünde bulundurularak bölümler belirlenebilir. Ayrıca bu bölümler hijyen şartları da göz önünde bulundurulacak şekilde yapılması gereklidir.
Girdi ürünleri uygun sıcaklıkta bir alanda tutulmalıdır.
Nihai ürün alanı sevkiyata ve ürünün taşıyabileceği ortam şartlarına haiz olmalı ve şartların kontrol altında tutulması gereklidir.
Üretim sahasında Zeminin kaygan olmaması ile ilgili önelem alınmalı ve temizlenmesi kolay olması gereklidir.
Duvar ve yerlerde çatlaklar kırıklar olmaması gereklidir.
Su ve boru sistemleri dışarıda ise boyalı durumda olmal paslı olmamalıdır.
Su giderleri açıkta olmamalıdır ya kapalı ya daızgara ile örtülü olmalıdır.
İmalatı yapılan ürünün şartlaına göre havalandırma sistemi kurulamlıdır. (sıcak, soğuk ve havalandırma)
Üretim alanlarına toz bulaşamamıs için önlemler alınlaı giriş alanlarına hava perdeleri konulmalıdır.
Ambalajlama işlemi içinde ayrı bir bölüm hazırlanmalı ve ambalaj ürünlerinin buşunduğu alanda tanımlı olmalıdır.
Depo için ürüne göre şartlar gözönünde bulundurulmalıdır.
GMP AÇISINDAN EĞİTİM
GMP kurallarının ana maddelerinden birisi olan eğitim gmp açısıdan çok önemlidir. Kuruluşun Eğitim planı oluşturulmalı ve eğitim ihtiyacı tespit edilmelidir. Eğitim ihtiyacı belirlenirken metodik değil pratiğe yönelik eğitimler ve genel eğitimler dışında her üretim sektörüne özgü eğitimler de eğitim planına dahil edilmesi gereklidir.
Genel olarak GMP açısından verilebilecek eğitim ve kriterler şöyle sıralanabilir:
Üretim sahasınnda bulunan tüm personel ( Temzilikten sorumlu kişi dahil eğitim almalıdır)
Gmp eğitimleri dışında imalata yeni dahil olacak personele ürünle ilgili tüm blgiler uygulamaları olarak verilmedir.
Eğitimler planlı bir şekilde verilerek eğitimler değerlendirilmelidir.
Eğitim planı yayınlanmalı ve yönetimin de ve KYT temsilcisinin onayından geçmelidir.
Hassas zaralı kontamine ürünlerle çalışan personele özel bir eğitim verilmeli bu kontamine olabilecek maddeler tanıtılmalı ve hangi durumda ne yapılacağı acil eylem planları oluşturulup personele anlatılmalıdır.
Kuruluşu ziyerete gelebilecek kişilerle ilgili bir talimat oluşturulmalı ve talimatların ve yazıların üretim sahalarına girilemeyeceği görevli perseonel dahil herkese anlatılmalıdır.
İşletme ziyareti mutlaka gerekiyorsa işletme ziyareti ile ilgili şartlar ve hijyen kuralları belirlenmelidir. Gerekli öelemler alınmalıdır.
Hijyen eğitimleri ile beraber kalite ymnetim sistemi eğitimleri ve dokümantasyon ve denetim eğitimleri de alınması kayıtların düzgün ve anlaşılır olması açısından önemli kıstaslardan bisirisidir.
Eğitim tüm standardlarda var olan bir olgudur ve önemi çok büyüktür. Fakat Gmp kuralarında özellikle uygulamaya yönelik eğitimleri vurgulamak yerinde olacaktır.
GMP İLKELERİ NELERDİR?
- Ürün kalitesi imalatta yer alan tüm kişilerin sorumluluğudur.
- Her kuruluş uygun şartlarda üretim şartları, ve etkin personeli de kapsayan en iyi sistemi kurmalı ve uygulamalı ve kontrol etmelidir.
- Ürün kalitesi için gerekn dokümanlar , prosedürler oluşturulmalı ve uygulanmalı
- Üretim bölümünden hariç Bir kalite sorumlusu olmalı
- Tüm aktiviteler mutlaka kayıt alatına laınmalıdır.
- Kalite kontrol ve risk faktörleri belirlenmeli
- İç denetim planı oluşturulmalı ve uygulanmalı
- Üretim çeşidine uygun malzeme kullanılmalı
- Üretimde kullanılacak malzemler hijyen olmalı ve kontrol edilmeli
- Bulaşmayı önleyici şartlar oluşturulmalı
- Personel hijyeni kontrol edilmeli
- Kalite sapmalarında ne yapılacağı tanımlanmalı
- Kayıtların doğruluğu sürekli kontrol edilmelidir
Gmp Açısından Su Kalitesi
GMP İyi imalat uygulamaları açısından gıda kalitesi ve hijyeni etkileyen unsurlardan bir tanesi de Su hijyeni ve kalitesidir. Üretimin her aşamAsında veya personel içme ve yemek kullanımında yer alan suyun kalitesi mikrobiyolojik analizinin yapılması gereklidir.
Gmp Açısından Üretimde Kullanılan Ekipmanların Bakım Ve Temizliği
Üretim aşamalarında görev ve yetki sorumluluklar belirlenirken personelin kullandığı ekipmaların temizlik ve hijyeni ile ilgili de kurallar konulmalı ve sıkı bir şekilde denetlenmelidir.
Ekipmanların hjyeninde dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;
Ekipmanların bakım ve temziliğinin kimin yapacağı belirlenmişmi?
Bakım şartları talimatla belirtilmişmi?
Ekipmanların kullanım şartları
Ekipman kullanımı ile ilgili talimatlar varmı?
Ekipmanlar kullanılmadığı zamanalrda uygun muhafaza ediliyormu
Ekipman kullanılırken bir prosesden diğerine geçerken malzeme bulaşma riskleri tayin edilmiş mi?
Ekipman bakım ve temziliğinde kullanılan malzemeler onaylımı?
GMP Dokümantasyon Nasıl Olmalıdır?
Gmp sistemi kurulurken temelinde Kalite Dokümantasyon sistemi gözönünde bulundurularak dizayn edilmelidir. Dokümantasyonda dikkat edilmesi gerekenler;
- Dokümanlar uygun formatlarda hazırlanıp tüm birimlere eğitimi ile beraber dağıtılmalıddır.
- Hazırlanan dokümanlara ait prosedür bulunmalı
- Kayıtların saklanması ve imhası ile ilgili talimat oluşturulması
- Kayıtların kontrolü ve gözden geçirme ve revizyonların tanımlı olması gereklidir.
0 (312) 820 18 14 
fgulec@lupargroup.com.tr 